воскресенье, 24 марта 2019 г.

«Кимниң баласысаң» ямаса балаларды кишкенелигинен жалатайлыққа таярлаў

Қарақалпақ шаңарақларында көбинесе кишкене балаға «кимниң баласысаң?» деген сораў бериледи. Бала ҳәр сапары ҳәр кимди, көбинесе қасында отырған адамлардың кеўлин алыў ушын солардың атларын айтыўы анық. Айырым ўақытлары ол атасының, айырым ўақытта әжесин, олар қасында болмаса әкеси ямаса анасын айтады. Ҳәмме бирге дәстурхан басында отырған ўақытлары бала «паленшениң» деп олардан бирин таңласа, қалғанлардың ҳәммеси өкпелеген кейип билдиреди. Бул болса баланың минез-қулқына тәсир етпеспекен? Бул әпиўайы сораў, әпиўайы жағдайдай түйилиўи мүмкин. Бирақ…
Биз бул ҳәрекет пенен баланы жалатайлыққа баслап атырған болмаймыз ба? Себеби, ол қасында отырған адамды көрсетип, соның баласыман деген жуўапты береди. Бул арқалы бала сол адамның кеўлин көтермекши болып, соған жағыныўды ойлайды. Бул әдет бала өскен сайын жалатайлық характерге себеп болыўын ҳеш ким ойламайды. Бала үлкейгеннен соң, оқыўға түседи, жумысқа киреди. Бундай тәрбия алған балаларда сол ўақытлары онда баслығына ямаса кәсиплеслерине жалатайлық пенен мүнәсибетте болыўы турған гәп. Бүгиннен баслап баламызға дурыс тәрбия берейик.

Тоқпақ 

Комментариев нет:

Отправить комментарий